Top 10 Dodelijkste Mineralen Ter Wereld
Florian Pircher - Pixabay

Top 10 Dodelijkste Mineralen Ter Wereld

Op aarde zijn we omringd door fascinerende mineralen, maar veel van deze prachtige juwelen voor het het oog zijn uiterst giftig, en zelfs dodelijk, voor het menselijk lichaam. In de onderstaande top 10 lijst vindt je mineralen die orgaanfalen kunnen veroorzaken, kunnen leiden tot hart- en vaat- en luchtwegaandoeningen en kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van kanker. Soms is het gewoon beter om deze prachtige, maar giftige mineralen te bekijken vanop een afstand en deze vooral niet aan te raken. Dit zijn enkele van de dodelijkste mineralen ter wereld.

10. Torberniet

Torberniet
Didier Descouens - CC BY-SA 4.0

Torberniet, in de volksmond aangeduid als het 'mineraal uit de hel', is een mooi, groen, kristallijn, mineraal met een dodelijke samenstelling. Het mineraal, met een chemische formule van Cu(UO2)2(PO4)2 - 8 - 12 H2O, wordt gevormd als secundaire afzettingen in granietrotsen en is radioactief van aard. Bij verhitting is torberniet ook beter dan radon, een radioactief, kleur-, geur- en smaakloos gas dat zeer kankerverwekkend van aard is. Hoewel de radioactiviteit het gebruik ervan als uraniumerts beperkt, worden minerale collectoren vaak gebruikt om dit mineraal als onderdeel van hun collecties te tonen. Wetenschappers raden aan om uiterst voorzichtig te werk te gaan bij de opslag van torberniet. Kamers waarin het wordt tentoongesteld moeten goed geventileerd zijn en zelden gebruikt worden voor langdurig wonen of werken. Het mineraal kan ook worden opgeslagen in luchtdichte, transparante containers die het radioactieve radon in de container vasthouden. Het torberniet mineraal wordt overvloedig aangetroffen in Cornwall, Engeland en de provincie Katanga in de Democratische Republiek Congo.

9. Stibniet

Stibniet
Ivar Leidus - CC BY-SA 4.0

Stibniet, met een chemische formule van Sb2S3, is een hoofderts van antimoon. Dit staalgrijze mineraal wordt in verband gebracht met gneis, kalksteen en granietgesteenten. Grote afzettingen van stibniet zijn gedolven in het Shikoku-eiland van Japan, de westelijke Verenigde Staten en de provincie Hunan in China. Kleine afzettingen van dit mineraal komen ook voor in sommige Europese landen, Canada, Mexico, Peru, Algerije en Kalimantan. Sb2S3 wordt al sinds 3000 voor Christus gebruikt als oogcosmetica. Momenteel wordt stibniet gebruikt bij de vervaardiging van vuurwerk, lucifers en slaghoedjes. In de oude wereld, werd de zilveren kleur van stibniet ook gebruikt in keukengerei. Echter, veel mensen stierven als gevolg van voedselvergiftiging veroorzaakt door uitloging van chemische stoffen uit dit mineraal, waardoor het gebruik ervan in culinaire gebruiksvoorwerpen werd gestaakt. Antimoon in stibniet werkt als een vergif, het produceren van symptomen vergelijkbaar met arsenicumvergiftiging.

8. Orpiment

Orpiment
James St. John - CC BY 2.0

Orpiment, een mineraal met een diepe oranjegele kleur, verbergt een dodelijk geheim onder zijn levendige verschijning. Het is een arseen sulfide mineraal, met een chemische formule van As2S3, en wordt gevonden in vulkanische fumarolen, warmwaterbronnen en lage temperatuur hydrothermale aders. De afzettingen van dit mineraal bevinden zich in Roemenië, Turkije, Zwitserland en Duitsland. In de oude wereld werd het gebruikt als een medicijn en kleurstof, ondanks zijn hoge toxiciteit. Momenteel wordt het gebruikt bij de vervaardiging van halfgeleiders, fotogeleiders, oliedoeken en in de looi-industrie. Echter, de behandeling van orpiment vereist uiterste voorzichtigheid, omdat de anorganische arseenverbindingen die het mineraal vormen zeer giftig zijn, met kankerverwekkende effecten. Long-, huid- en leverkanker kunnen het gevolg zijn van accidentele inname of actuele blootstelling aan arseen. De hoge toxiciteit van orpiment werd in het verleden dus gebruikt om vergiftigde pijlen te creëren.

7. Hutchinsoniet

Hutchinsoniet
Didier Descouens - CC BY-SA 3.0

Het Hutchinsoniet mineraal, met een chemische formule van (Tl,Pb)2As5S9 , is een dodelijke cocktail van drie zeer giftige metalen. Het omvat namelijk lood, arseen en thallium, elk met hun eigen schadelijke bijwerkingen. Afzettingen van dit mineraal zijn zeldzaam en worden gevonden in Zwitserland, Duitsland, China, Japan en Peru. Het mineraal werd voor het eerst ontdekt in 1904 in het Binnental, Zwitserland. Contact met dit mineraal leidt tot haaruitval, beschadiging van de perifere zenuwen en, in het ergste geval, zelfs de dood. Langdurige blootstelling aan Hutchinsoniet en de metalen waaruit het bestaat, kan ook leiden tot kanker, overlijden door langzame vergiftiging en andere ernstige ziekten.

6. Galeniet

Galeniet
Svdmolen - CC BY 2.5

Galeniet (PbS), ook wel 'loodglans' genoemd, is een belangrijk erts van lood, maar ook een belangrijke bron van zilver. Het mineraal verschijnt als glinsterende zilveren kubussen waarvan het sulfidegehalte het mineraal zeer broos en chemisch reactief maakt. Galeniet is een van de meest overvloedige en wijd verspreide ertsen van lood, met belangrijke afzettingen in Broken Hill in Australië, Cornwall in Engeland, delen van Bulgarije, Sullivan-mijn in Brits-Columbia van Canada en Freiberg in Saksen, Duitsland. In de oude Egyptische wereld werd galeniet gebruikt om kohl te maken, een ogencosmetica die rond de ogen werd gedragen om de schittering van de zon te vermijden en om insecten te weren. Momenteel wordt het gebruikt in de grootschalige productie van loodzuuraccu's, loodplaten, loodschoten en draadloze communicatiesystemen. Ondanks zijn brede verspreiding en grootschalig gebruik, moet galeniet met zorg worden behandeld, aangezien het toevallig inademen of inslikken van het giftige stof dat uit dit mineraal wordt geproduceerd, tot ernstige ziekten kan leiden. Loodvergiftiging heeft gevolgen voor het functioneren van verschillende organen en systemen, waaronder het hart, de botten, de nieren, het reproductieve systeem en het zenuwstelsel. Verwarring, hoofdpijn, buikpijn en, in extreme gevallen, epileptische aanvallen en de dood kunnen het gevolg zijn van loodvergiftiging door galeniet.

5. Coloradoite

Coloradoite
James St. John - CC BY 2.0

Coloradoiet (HgTe) is een zeldzaam telluride-erts , dat vaak naast goud- en zilverafzettingen wordt gevonden. Het werd voor het eerst ontdekt in 1877 in een paar mijnen in Colorado in de Verenigde Staten, en werd later gevonden om meer verspreid te zijn in deze regio. Later werden er ook afzettingen van coloradoiet ontdekt in Kalgoorlie in Australië en het Kirkland Lake District in Canada. Het mineraal is een combinatie van twee gevaarlijke metalen, kwik en tellurium, en contact met deze metalen kan de hersenen, longen en nieren aantasten, en kan ook leiden tot ziekten zoals de minamataziekte, het syndroom van Hunter en Acrodynia (ziekte van Swift Feer, kwikvergiftiging) bij langdurige blootstelling aan kwik.

4. Cinnaber

Cinnaber
James St. John - CC BY 2.0

Cinnaber (HgS) is een helder roodgekleurd mineraal dat op grote schaal is gebruikt voor de winning van kwik. Belangrijke afzettingen van cinnaber komen voor in Puerto Princesa in de Filippijnen, Almadén in Spanje, verschillende mijnen in Californië in de Verenigde Staten, Gizeh in Egypte en de berg Amiata in Toscane van Italië. Cinnaber werd sinds de oudheid gebruikt voor de productie van roodgekleurde pigmenten. Ook in China werd rode lak gemaakt van cinnaber. Cosmetica met behulp van cinnaber werden ook vaak gebruikt voor een lange periode van tijd. Het recente wetenschappelijke inzicht in de toxische eigenschappen van kwik heeft echter het gebruik van cinnaber als schildersmateriaal en in cosmetica ontmoedigd. Tegenwoordig is het gebruik van dit mineraal vooral beperkt tot de winning van kwik. Kwikvergiftiging leidt tot de minamataziekte, maar ook tot diverse andere ziekten die de verschillende organen en orgaansystemen van het menselijk lichaam aantasten.

3. Chrysotiel

Chrysotiel
Eurico Zimbres - CC BY-SA 2.5

Chrysotiel, of wit asbest, met een chemische formule van Mg3(Si2O5), is een zacht, vezelig, silicaat mineraal dat ooit op grote schaal als bouw- en constructiemateriaal werd gebruikt. Chrysotiel is hoogst gevaarlijk voor mensen, en is gecategoriseerd als carcinogeen. Inademing van asbeststof over een lange periode van tijd leidt tot diverse soorten longziekten, zoals maligne peritoneaal mesothelioom, pleurale afwijkingen, en in het ergste geval, longkanker. Dit mineraal heeft een wijdverspreide wereldwijde distributie.

2. Chalcanthiet

Chalcanthiet
Didier Descouens - CC BY-SA 3.0

Chalcanthiet is een levendig, blauwgroen gekleurd, oplosbaar mineraal met een chemische formule van CuSO4-5H2O. Het mineraal komt meestal voor in droge gebieden en droge grotten omdat de aanwezigheid van vocht het mineraal zal oplossen. Grote afzettingen van Chalcanthiet worden gevonden in Chuquicamata en El Teniente in Chili en Minas de Riotinto in Andalusië van Spanje, evenals in sommige locaties in de VS, Polen, Portugal en Namibië. Het mineraal wordt voornamelijk gebruikt om koper te extraheren, terwijl de aantrekkelijke kleur het ook een mineraalverzamelaar's favoriet maakt. Aangezien het mineraal zeer goed oplosbaar is in water, worden de kristallen die uit grote afzettingen van Chalcanthiet zijn uitgeloogd, het water belast met giftige concentraties koper, waardoor grote aantallen aquatische soorten worden gedood. Hoge concentraties koper zijn ook giftig voor de mens. Acute gevallen van vergiftiging kunnen leiden tot het braken van bloed, hypotensie, coma, geelzucht en andere symptomen, terwijl chronische kopervergiftiging de lever en nieren kan beschadigen.

1. Arsenopyriet

Arsenopyriet
James St. John - CC BY 2.0

Arsenopyriet, met de chemische formule FeAsS, is een ondoorzichtig, staalgrijs tot wit gekleurd mineraal dat het meest voorkomende erts van arseen is. Hoogwaardige exemplaren van het mineraal zijn te vinden in de provincie Hunan en Binnen-Mongolië in China, Kyushu Island in Japan, Freiberg in Saksen in Duitsland, delen van Portugal, Engeland, Zuid-Amerika, de V.S., Mexico en enkele andere landen. Arsenopyriet wordt voornamelijk gebruikt om arseen en sporen van goud te winnen. Indien niet met de nodige voorzichtigheid wordt omgegaan, kan arseen uit dit mineraal in het systeem terechtkomen en de vele ernstige symptomen van arseenvergiftiging veroorzaken. Chronische blootstelling aan arseen kan ook leiden tot het ontstaan van kanker, hart- en vaatziekten en aandoeningen van de luchtwegen.