10 Megalodon Weetjes - De Grootste Haai Ooit
Karen Carr for Virginia Museum of Natural History - CC BY 3.0

10 Megalodon Weetjes - De Grootste Haai Ooit

Haaien behoren tot de meest gevreesde dieren op aarde, en dat is niet voor niets! Ze staan er immers om bekend mensen te doden of hun armen en benen eraf te rukken. Daarnaast hebben ze grote, scherpe tanden, een zodanige scherpe reukzin dat ze een druppel bloed in de oceaan van kilometers ver kunnen opsnuiven en honger hebben naar zowat alles wat beweegt. Maar raad eens? Zelfs de grote witte haai, de meest gevreesde van alle haaien, is niets vergeleken met de reuzenhaai die vroeger in de meeste oceanen rondzwierf - de megalodon.

Wil je meer weten over dit prehistorische roofdier? Hier zijn 10 weetjes over de megalodon - de grootste haai die ooit geleefd heeft.

10. De grootste haai die ooit heeft geleefd

De grootste haai die ooit heeft geleefd
Luis Alvaz - CC BY-SA 4.0

De megalodon was de grootste haai die ooit heeft geleefd, vermoedelijk 15,2 tot 21,3 meter lang. Dat is net zo lang als drie grote witte haaien! Hij woog naar schatting tussen 50 en 75 ton - gelijk aan maar liefst zestien volwassen mannelijke Afrikaanse olifanten! Zelfs de juvenielen waren enorm - naar schatting tussen de 4 en 7 meter lang, nog steeds langer dan een volgroeide grote witte haai.

9. Gigantische tanden

Gigantische tanden
Spotty11222 - CC BY-SA 3.0

Het woord 'megalodon' komt van twee Griekse woorden - megas, wat 'groot' betekent, en odont, wat 'tand' betekent. De megalodon had inderdaad reusachtige tanden - vijf rijen van meer dan 270 scherpe tanden die aan de basis meer dan 18 centimeter lang en meer dan 10 centimeter breed konden worden. De grootste megalodontand die tot nu toe is gevonden is 19 centimeter lang.

8. Monsterbeet

Monsterbeet
James St. John - CC BY 2.0

De film Jaws had over de megalodon moeten gaan. De T. rex had misschien grotere individuele tanden, maar de megalodon had echt gigantische kaken! De grootste tot nu toe, gereconstrueerd door fossielenverzamelaar Vito Bertucci, is 3,4 meter breed en bijna 2,7 meter hoog. Dat is groot genoeg om een hele schoolbus met voldoende vrije ruimte in te slikken!

Combineer een grote kaak met reusachtige tanden en wat krijg je dan? De krachtigste beet in de geschiedenis. In 2008 schatte een groep wetenschappers de bijtkracht van de megalodon bijtkracht van rond de 18 ton. Dat is ongeveer tien keer sterker dan de beet van een grote witte haai!

7. Voorouder van de witte haai?

Voorouder van de witte haai
Terry Goss - CC BY 2.5

Over de witte haai gesproken, wetenschappers waren het er ooit over eens dat hij een afstammeling was van de megalodon, maar dit is nu een kwestie geworden van debat. Sommigen geloven dat megalodons en grote witte haaien ooit naast elkaar bestonden, waardoor ze zoiets als verre neven en nichten waren (de megalodon zou zich zelfs met de witte haai kunnen hebben gevoed)! Daarom is voorgesteld om de megalodon te verplaatsen van Carcharadon (hetzelfde geslacht als de witte haai) naar Carcharocles (een uitgestorven geslacht van reuzenhaaien). Het debat over de classificatie van het geslacht megalodon gaat verder, maar wie zich liever buiten het wetenschappelijke gekrakeel houdt, kan de kwestie gemakkelijk omzeilen door simpelweg te zeggen: C. megalodon, wat voor beide werkt!

6. Zwemmen met reuzenhaaien

Zwemmen met reuzenhaaien
Crazyunclejim - Public Domain

De megalodon was niet de enige reuzenhaai die de oceanen heeft bevaren. Er waren andere prehistorische megahaaien, zoals C. angustidens, die ongeveer 9,1 meter lang was, en C. chubutensis, die ongeveer 12,2 meter lang was. Er waren ook de haaien in het geslacht Otodus, die vermoedelijk 9,1 tot 12,2 meter lang waren. Ze waren duidelijk niet zo groot als de megalodon, maar ze waren nog steeds groter dan de grote witte haai van vandaag.

5. Toppredator van de oceaan

Toppredator van de oceaan
Sergiodlarosa - CC BY-SA 4.0

In zijn tijd stond de megalodon aan de top van de voedselketen. Het was een walvisdoder, die zich voedde met potvissen, bultruggen, Groenlandse walvissen, vinvissen, dwergvinvissen en zelfs blauwe vinvissen. Hij voedde zich ook met zeehonden, zeeleeuwen, reuzenschildpadden, doejongs, zeekoeien, dolfijnen, bruinvissen en kleinere haaien (waaronder andere megalodons).

Omdat megalodons zulke grote tanden en sterke kaken hadden, gingen ze vaak voor de hardere lichaamsdelen zoals de schouders, de ruggengraat of de ribbenkast, met als doel de vitale organen binnenin te verpletteren. Bij de jacht op de grote walvissen ging een megalodon voor de vinnen en beet ze af, zodat de walvis niet kon wegzwemmen vooraleer de megalodon de kans kreeg om te gaan snacken.

4. Is de megalodon nog steeds in leven?

Is de megalodon nog steeds in leven?
Karen Carr for Virginia Museum of Natural History - CC BY 3.0

Zo nu en dan zijn er meldingen van monsterhaaien die verdacht worden van megalodons. Wetenschappers zijn echter niet overtuigd. Er zijn verschillende studies gepubliceerd die stellen dat de megalodon is uitgestorven, en dat is al twee of drie miljoen jaar het geval. Als hij nog zou leven, zouden de haaien die we nu kennen waarschijnlijk niet zo overvloedig zijn, en ook geen grote walvissen. Ze zouden zijn opgegeten!

3. Waarom de megalodon is uitgestorven

Waarom de megalodon is uitgestorven
Robert Pittman - Public Domain

Veel andere prehistorische reusachtige dieren zijn uitgestorven, dus misschien moet het niet verbazen dat de megalodon ook is verdwenen. Wat heeft geleid tot het uitsterven van de megalodon? Wetenschappers wijzen op verschillende factoren. Een daarvan is de afkoeling van de wereldzeeën. Megalodons konden immers niet gedijen in koude wateren, daarom vermeden ze de poolzeeën en gaven ze er de voorkeur aan om in warme wateren te baren. Terwijl de megalodons naar warmere wateren trokken, trokken de walvissen die ze graag aten naar koelere wateren, wat het eten voor hen moeilijker maakte. Ook maakte de orka zijn intrede en vulde uiteindelijk de ecologische niche in van de megalodon.

2. Een heleboel tanden

Een heleboel tanden
JJonahJackalope - CC BY-SA 4.0

Het meeste van wat we weten over de megalodon van vandaag hebben we geleerd van hun gefossiliseerde tanden waar er duizenden van zijn! Ze worden overal ter wereld rond eilanden gevonden, tot in het zuiden van Nieuw-Zeeland, maar ook in de diepste plek van de oceaan, de Marianentrog. Er zijn ook enkele wervelkolommen gevonden, vooral in België in 1926, bestaande uit 150 botten.

1. Megalodon tanden of drakentongen?

Megalodon tanden of drakentongen
Jon Taylor - CC BY-SA 2.0

Eeuwenlang werden de tanden van megalodons en andere reuzenhaaien 'tongstenen' genoemd, en ze werden verondersteld de uiteinden van drakentongen te zijn, die in steen veranderden zodra ze werden afgesneden. Ze werden verondersteld een geneesmiddel te zijn voor verschillende gifstoffen, en werden door de edelen gedragen als geluksbrenger. Pas in 1667 bestudeerde Nicolaus Steno, een Deense wetenschapper, ze nauwkeurig en ontdekte dat het eigenlijk haaientanden waren.