10 Weetjes Over De Dodo Vogel

De dodo vogel is een loopvogel die 300 jaar geleden zo snel van de aardbodem dat hij de affichevogel voor uitsterving is geworden: Misschien heb je wel al eens van de populaire uitdrukking ‘zo dood als een dodo’ gehoord. Zo plotseling en snel als de dood van de dodo was, maar deze ongelukkige vogel heeft belangrijke lessen voor het beheer van bedreigde dieren die vandaag de dag nauwelijks uitsterven voorkomen en over de kwetsbaarheid van de ecosystemen van het eiland met hun inheemse soorten die zich hebben aangepast aan hun unieke omgeving. Hier zijn 10 weetjes over de dodo vogel die je vast en zeker interessant en fascinerend zult vinden.

10. De dodo vogel leefde op het eiland Mauritius

Ergens in de geologische tijdsperiode Pleistoceen kwam een zwaar verloren gegane kudde duiven aan land op het eiland Mauritius in de Indische Oceaan, dat ongeveer 1126 kilometer ten oosten van Madagaskar ligt. De duiven floreerden in deze nieuwe omgeving en evolueerden in de loop van honderdduizenden jaren naar de vluchtloze, ongeveer 1 meter hoge, 23 kilogram zware dodo vogel, die waarschijnlijk voor het eerst door de mens werd opgemerkt toen de Nederlandse kolonisten in 1598 op Mauritius aankwamen. Nog geen 65 jaar later was de dodo volledig uitgestorven; de laatste bevestigde waarneming van deze ongelukkige vogel was in 1662.

9. Voor de mensen had de dodo vogel geen roofvogels

Tot de moderne tijd had de dodo een betoverend leven geleid: Er waren geen roofzuchtige zoogdieren, reptielen of zelfs grote insecten op hun eiland en dus hoefde er geen natuurlijke verdediging te worden ontwikkeld. In feite waren de dodo vogels zo van nature zo onschuldig en vertrouwend dat ze al waggelend naar de gewapende Nederlandse kolonisten gingen – onwetend dat deze vreemde wezens de intentie hadden om hun te doden en op te eten – eveneens waren dodo vogels onwaarschijnlijk lekkere hapjes voor de katten, honden en apen van de kolonisten.

8. De dodo was ‘secundair vluchtloos’

Het kost veel energie om de actieve vlucht in stand te houden, daarom is de natuur alleen voorstander van deze aanpassing als het absoluut noodzakelijk is. Nadat de duiven van de dodo vogel op hun paradijselijke eiland waren geland, verloren ze geleidelijk aan hun vliegcapaciteiten en evolueerden ze naar de grootte van een kalkoen.

Secundaire vluchtloosheid is een terugkerend thema in de evolutie van vogels en werd waargenomen bij pinguïns, struisvogels en kippen, om nog maar te zwijgen van de schrikvogels die enkele miljoenen jaren na het uitsterven van de dinosauriërs op de Zuid-Amerikaanse zoogdieren jaagden.

7. De dodo vogel legde maar één ei per keer

Evolutie is een bescheiden proces: Een bepaald dier zal slechts zoveel jongen produceren als strikt noodzakelijk is voor de voortplanting van de soort. Omdat de dodo vogel geen natuurlijke vijanden had, genoten de vrouwtjes van de luxe om slechts één ei tegelijk te leggen. De meeste andere vogels leggen meerdere eieren om de kans te vergroten dat er minstens één ei uitkomt, dat ze ontsnappen aan roofdieren of aan een natuurramp, en dat ze daadwerkelijk overleven. Dit één-ei-per-dodo vogel had desastreuze gevolgen toen de makaken die eigendom waren van Nederlandse kolonisten leerden hoe ze dodo nesten moesten overvallen, en de katten, ratten en varkens die steevast loskwamen van schepen verwilderden en op de kuikens gingen jagen.

6. De dodo vogel smaakte niet naar kip

Ironisch genoeg waren de dodo vogels, gezien het feit dat ze zonder onderscheid door Nederlandse kolonisten werden doodgeknuppeld, niet zo lekker. Omdat de mogelijkheden om te eten in de 17e eeuw vrij beperkt waren, deden de zeelui die op Mauritius landden echter het beste met wat ze hadden: ze aten zoveel mogelijk van de geknuppelde dode dodo vogel karkassen als ze konden eten en bewaarden de restjes met zout.

Er is geen bijzondere reden waarom het vlees van de dodo onsmakelijk zou zijn geweest voor de mens; deze vogel leefde immers van de smakelijke vruchten, noten en wortels die op Mauritius ingeburgerd waren en mogelijk ook van schelpdieren.

5. De dichtstbijzijnde verwant is de manenduif

Om aan te tonen wat voor een afwijking de dodo vogel was, heeft genetische analyse van geconserveerde exemplaren bevestigd dat zijn dichtstbijzijnde levende verwant de manenduif is, een veel kleinere vliegende vogel die zich over de zuidelijke Stille Oceaan uitstrekt. Een ander familielid, nu uitgestorven, was de rodriguessolitaire , die de Indische Oceaan van Rodrigues bezette en hetzelfde lot beschoren was als zijn bekendere neef. Net als de dodo legde de Rodrigues solitaire slechts één ei per keer en was hij volledig onvoorbereid op de menselijke kolonisten die in de 17e eeuw op zijn eiland landden.

die het afgelegen eiland in de Indische Oceaan, Rodrigues bezette en het zelfde tragische lot beschoren heeft als zijn bekendere neef. Net als de dodo vogel legde de rodriguessolitaire slechts één ei per keer en was de uitgestorven loopvogel volledig onvoorbereid op de menselijke kolonisten die in de 17e eeuw op hun eiland aankwamen.

4. De dodo werd ooit de ‘wallowbird’ genoemd

Er was slechts een korte periode tussen de ‘officiële’ naamgeving van de dodo vogel en zijn ondergang, maar er ontstond in die 64 jaar ontzettend veel verwarring. Kort na zijn ontdekking noemde een Nederlandse kapitein de dodo vogel de ‘walghvogel’ (‘wallowbird’), en sommige Portugese zeelieden noemden hem een pinguïn (wat waarschijnlijk een mengeling was van het woord ‘pinion’, wat ‘kleine vleugel’ betekent). Moderne filologen zijn niet eens zeker van de afleiding van dodo-waarschijnlijk kandidaten zijn onder andere het Nederlandse woord dodoor, wat ‘luiaard’ betekent, of het Portugese woord doudo, wat ‘gek’ betekent.

3. Er zijn maar weinig resterende dodo vogel exemplaren

Toen ze niet bezig waren met jagen, knotsen en roosteren van dodo vogels, slaagden de Nederlandse en Portugese kolonisten van Mauritius er wel in om een paar levende exemplaren terug te verschepen naar Europa. De meeste van deze ongelukkige dodo vogels hebben de maandenlange reis echter niet overleefd, en vandaag de dag worden deze eens zo populaire vogels slechts vertegenwoordigd door een handvol overblijfselen: een uitgedroogd hoofd en één poot in het Oxford University Museum of Natural History en fragmenten van schedel- en beenbotten in het Zoologisk Museum een natuurhistorisch museum in Kopenhagen en het Nationaal Museum, het belangrijkste museum van Tsjechië.

2. De dodo wordt vermeld in De avonturen van Alice in Wonderland (Alice’s Adventures in Wonderland)

Naast de uitdrukking ‘zo dood als een dodo’, is de belangrijkste bijdrage van de dodo vogel aan de culturele geschiedenis zijn cameo in De avonturen van Alice in Wonderland (Alice’s Adventures in Wonderland) van Lewis Carroll, waar hij een ‘wedloop’ in scène zet. Men gelooft dat de dodo vogel een stand-in was voor Lewis Carroll zelf, wiens echte naam Charles Lutwidge Dodgson was. Neem de eerste twee letters van de achternaam van de auteur en het feit dat Carroll een duidelijke stotter had, en je kunt zien waarom hij zich zo sterk identificeerde met de allang verdwenen dodo vogel.

1. Het is misschien mogelijk om de dodo vogel te laten herrijzen

De-extinction is een wetenschappelijk programma waarmee we uitgestorven soorten in het wild kunnen herintroduceren. Er zijn (nauwelijks) genoeg bewaarde resten van de dodo vogel om enkele van zijn zachte weefsels te herstellen – en dus fragmenten van dodo vogel DNA – en de dodo vogel deelt genoeg van zijn genetisch materiaal met moderne verwanten zoals de manenduif om surrogaatouderschap tot een mogelijkheid te maken. Toch heeft dodo nog een lange weg te gaan voor een succesvolle de-extinctie.